Eia ka'u journal ma ka punaewele puni honua pili i na mea Hawai'i. E kakau wau pili i na mea ho'ohawai'i, i na mea i ho'ohewa ia makou, a i na hewa e ana nei ma ka honua nei i na 'oiwi.
sábado, setembro 25, 2004
sexta-feira, setembro 03, 2004
'O wai kou inoa?
inoa ho'ailona - he ho'ailona i ka 'ike. Ina i lohe i ka leo, inoa 'ulaleo.
inoa po - mai na 'aumakua i ka moe 'uhane. Pono no e ho'olohe i ke kauoha o na 'aumakua o ma'i no!
inoa kupuna - he inoa o na kupuna, mai na kupuna paha, 'a'ole paha.
inoa ho'omana'o - he inoa e ho'omana'o i kekahi hahana, kekahi mea, a pela aku. Loa'a a'ela keia inoa no ka ho'omana'o i hahana i hana 'ia ai mamao o ka hanau 'ana.
inoa kuamuamu - he inoa 'olelo ho'ino keia. He 'olelo ho'ino i kekahi ali'i a i 'ole i kekahi kanaka.
Ua ho'ololi 'ia ko'u inoa mai ka inoa pokole i ka inoa lo'ihi loa. 'O Kalani ka inoa a'u i loa'a ai i ka hanau 'ana aka na'e i ka 'ikena o na inoa lo'ihi loa a he nui ma ko'u 'ohana (ma ka 'ao'ao Pilipino), ua ho'oholo 'ia e loa'a ka inoa lo'ihi no ka ho'opili 'ana o ko'u hoahanau i ha'awi ai i na inoa lo'ihi i ka lakou kamali'i. No laila 'o Kalaninuiana'olekaumaiiluna ko'u inoa lo'ihi.
Ua makemake au e hana keia no ka mea he 'opulepule na mea a pau ma ko Hawai'i pae 'aina no na inoa lo'ihi a me ka hana 'ino o ka 'okina. He 'okina abuse paha? 'Ano lo'ihi loa na inoa i keia la, aka na'e i ko'u mana'o iho, he mana 'ole kona. 'A'ole 'olelo Hawai'i keia mau mea, no laila, pono no lakou e ho'omana'o i ko lakou mana'o iho. A pehea la? 'Ano pa'akiki paha, 'a'ole paha? Na'u, he pa'akiki no e ho'omana'o i 'olelo lo'ihi loa, aka na'e 'ike ho'i au i ka 'olelo. 'Ano makakau 'ole, aka na'e 'olelo ho'i au i ka 'olelo.
No keia kumu i kapa 'ia ai ia'u iho, 'o Kalaninuiana'olekaumaiiluna, e ho'ohenehene ia lakou.
quarta-feira, setembro 01, 2004
segunda-feira, agosto 30, 2004
3 aikikala no ka hale hoikeike o Bishop
http://the.honoluluadvertiser.com/article/2004/Aug/29/ln/ln09a.html
Ko Hoku Buletina manao malalo iho nei. Ua wehewehe na mea i hanaia ai ma keia piipii olelo.
http://starbulletin.com/2004/08/29/editorial/editorials.html
Ko Edward Ayau manao malalo iho nei. Ua wehewehe ia ke kumu i hookumu ia ai o NAGPRA. Mea mai o Edward, aole he NHO (Native Hawaiian Organization) ka hale hoikeike o Bishop. He kue no ia no ka malama ana o na iwi me moepu i laila.
http://starbulletin.com/2004/08/29/editorial/special.html
sábado, agosto 28, 2004
Ke kumu o ka huaolelo o Haole
I ka wa kahiko, i ka hiki ana mai o na malihini i ko Hawaii pae aina, he loina no na kamaaina o ia pae aina e aloha i kekahi a kekahi me ka honi a me ke kuapo o ka ha. A he aha la ia ha? O ke ano i ka nohona e ola nei i na mea apau.
No na malihini i ike ole i na loina i ka pae aina, kapaia akula lakou he ha ole no ke kuapo ole o ha. No leila, eia ia huaolelo no na malihini kuapo ha ole. He ano e, nui na kanaka keokeo i kuapo ha ole.
I ke au o Kamehameha Paiea, nui na kanaka keokeo i hoea mai ai, no leila ua paa ia huaolelo o Haole no na kanaka keokeo, a i keia la, o caucasian ka manao o Haole, aole no o mea kahiki.
Ua weheweheia ka manao o haole a me ka loina Hawaii kahiko. Mea mai o Paumakuaalonohoonewa, ke alii kahiko i keia mau hualelo kaulanai:
Ka haole nui maka aohilohi; he aholehole maka aa; ka puaa keokeo nui maka ulaula
Ma keia mau olelo, ua hoakaka ia he kahiko hoi ia huaolelo o haole. Aka nae he kuhikuhi pono ia i ka wehewehe ana o ka hoike ano o keia mau malihini, na kanaka keokeo. Aole loa keia ka manao o ia huaolelo o haole i na kanaka keokeo wale no, aka nae i na kanaka ike ole i ko Hawaii loina. I keia mau la, ano okoa ka manao. No na kanaka keokeo wale no.
Hoomau i ka hewa no ko Ana Kanupa

Ua wehe ia ko Kanupa ana ma Kohala i ka hiki ana ma leila. Ua kolokolo ia e D.O.I. pehea la i hemo ai na moepu mai ke ana. Ua kau ia na mea i ke kuau ana aku.
http://starbulletin.com/2004/08/26/news/story2.html
Admission Day ’celebrates’ a crime against Hawaiians
Today most residents of Hawaii and abroad lack knowledge of the facts, which led to this so-called holiday being glorified as a legitimate act by the “Hawaiian People.” It is far from legitimate and at the very least armed robbery in progress. Hawaiian families from Kahana, Makua and Waikane valleys, Moku O Keawe, etc., are being forced off their lands by armed personnel of the state of Hawaii and U.S. military.
After you have all concluded your day of celebration (The Maui News, Aug. 21), ask yourselves: Has legal passage of jurisdiction been delivered from Ko Hawaii Pae Aina (Hawaii Kingdom) to the state of Hawaii? You may begin with Jan. 17, 1893, July 4, 1894, July 7, 1898, 1900, and June 27, 1959, (Hawaiian Plebiscite).
With all that has been admitted and written in the 1993 U.S. Apology Bill (Public Law 103-150), no one makes the obvious point that legal passage of jurisdiction did not occur between Queen Lili’uokalani and her assailants, the Committee of Safety and the Provisional Government.
Koe na kuleana o na kanaka.
Foster Ampong
Lahaina
Navy calls hazardous waste fine severe
http://starbulletin.com/2004/08/25/news/story11.html
segunda-feira, agosto 23, 2004
Maui Council panel OKs land grant
Ka 'Aikikala
Hawaiian tech center launched
Aia ka polokalamu e kokua 10 hui 'oiwi: 7 American Indian tribes, 2 Alaskan Native villages a me Hawaiian Homestead Technology.
Hiki ke heluhelu i ke 'aikikala ma lalo iho nei:
http://the.honoluluadvertiser.com/article/2004/Aug/15/ln/ln03a.html/?print=on
domingo, agosto 22, 2004
Reuniona no ko Papakolea
He 'aina ho'oku'ono'ono me 136 'eka ma luna iki o Punchbowl, he 275 hale ka Papakolea a he 1,500 mau kanaka. Like me na 'aina ho'oku'ono'ono a pau, he 'ikena 'ole na 'aina ho'oku'ono'ono no ka nohona 'ilihune. 'O Danny Kaleilini ka mea i noho ai ma leila, a ha'i maila 'o ia he pa'akiki ia no ka hiki 'ana mai o ia wahi, a i ko lakou mana'o iho, e hele ana 'o ia i ka hale pa'ahao no ka mea he Hawai'i no 'o ia.
E heluhelu i ka 'aikikala ma lalo iho nei:
http://the.honoluluadvertiser.com/article/2004/Aug/22/ln/ln13a.html
sexta-feira, agosto 20, 2004
Hokualaka'i makes its debut

Aia ka waa kaulua hou i kukulu ia, kapa ia o Hokualakai, oia hoi o ka hoku e alakai ai.
Ua kukulu ia ia waa i na mea kahiko ole. Ua kukulu ia no ka ikaika i ka holo moana.
Aia 5 waa, oia hoi o Hokulea, o Hawaiiloa, o Makalii a me Iosepa. Aia kekahi mau waa e ae e kukulu nei, oia hoi o Namahoe ma Kauai, o Mookiha ma Maui a kekahi waa e ae ma Kawaihae.
No na haumana o Aha Punana Leo ia waa, he papa e ao i na mea hookele. He $100,000 ke kumukuai o ia waa, aka nae he $322,000 ka waiwai.
I kuu manao iho, he mea e ao i na keiki o Hawaii i ka mea nui o ka moomeheu Hawaii, oia hoi o ka hookele ana i ka moana akea!
http://the.honoluluadvertiser.com/article/2004/Aug/15/ln/ln12a.html/?print=on
segunda-feira, agosto 16, 2004
He wahi hou ma ka punaewele puni honua
He hewa kana kakau 'ana ma loko o ia wahi. Kakau a'ela he slang ka hua'olelo 'o Hapa Haole, aka na'e 'a'ole loa! Ua kakau 'ia kekahi he hapa Akiana ka mana'o o ka hua'olelo 'o Hapa, aka na'e 'a'ole pololei! Ua kakau 'ia nui na kanaka Amelika (Haole) i hiki mai ai no O'ahu a mare lakou i na wahine Akiana. He hewa no ia, nui na kanaka haole, no leila mare a'ela lakou i na wahine! I na wahine Pukiki, i wahine Hawai'i, i wahine Pilipino, i wahine Kolea, i wahine Pake, i wahine Kepani, a pela aku.
'A'ole maopopo ho'i ia ia ke kumu o ia hua'olelo. Ua kakau kekahi 'o ia he nui ka ho'ohuli mana'o o ka mo'omeheu Hawai'i a me ka mo'omeheu Kepani. He aha la ke kumu no ke kakau 'ana o mo'omeheu Hawai'i ma mua o ka mo'omeheu Kepani ina hanai 'ia ma Kaleponi? Aka na'e kakau a'ela no ka moku o Keawe 'o ia. He ho'opunipuni paha no ia? He hewa no ia!
http://hapahaole.org/
domingo, agosto 15, 2004
Ka helehelena o na Kanaka Maoli; Hawaiian Identity
Ua hana ia keia mau kii no ka mea aohe ike i ke ano o keia mau maka. O na maka haole a me na maka akiana wale no. Pono no ke ik i na maka, i ke ano o ka maka Polinekia, i na kanaka piha Hawaii. Nui ka naaupo o na kanaka e ae no ko lakou manao iho pili i ka helehelena o ka maka o ko Hawaii poe. Aole keia e ike no na kanaka piha Hawaii wale no ka nani, ka lokomaikai, a i ole o na kanaka oiaio a i ole maoli. Aole hoi keia e ike i na kanaka a pau he mau kanaka maoli lakou, a he mau kanaka maoli ole na kanaka piha Hawaii ole. Aole loa!
He ike ole keia ano o ka poe piha i na makakina, i na kiionioni, i na kiwi a me i na nupepa, a he aha la ke kumu? No ka manao o na haole a i ko lakou manao iho, ke ano (helehelena) haole a i ole ke ano akiana o ke ano nani loa, o ke ano ui hoi! Aia ka olelo noeau haole, beauty is in the eye of the beholder. He oiaio no, ea? He oiaio no ia, he mea ole i na kii me na kanaka piha Hawaii, ea? O hookahi i na kii i na kanaka haole, i na kanaka akiana.
Ua hiki mai ka manao o na haole i ko Hawaii pae aina i ka makahiki 1778. I ka makahiki 1821 i na mikionali a i ko lakou manao iho, he manao hewa. He makaha hoi no ko makou mau kupuna mai kahiko mai no na maka o lakou, no ka loina, no na lole i lole ai, no ke ano o lakou, a pela aku. I ko lakou manao iho, he okoa i ka maka o ke Akua, no laila, he makaha hoi na kanaka maoli.
Mai kela wa mai, hoohanai i ka manao o ka ui o ka helehelena o na kanaka maoli. Nui na kane Haole i mare ia ai i na wahine Hawaii, i hanau keiki, i ke keiki hapa haole. I ko Haole manao iho, he mea ole, aka nae i ka honua akea, i waho o ko Hawaii pae aina, he exotic no keia ano. No laila, ua hanau ia keia manao o "beauty", no na kanaka hapa haole wale no. Ma hope iho mai, hapa akiana kekahi. A pehea la na kanaka piha? He pupuka no lakou i ka manao o ka honua akea e ae. Ano pupuka ko lakou helehelena, no laila aole ike i na nupepa, i na kii, i na makakina, i na kiwi a me i na kiionioni. He makaha wale no lakou, he subservant no lakou. No laila, ano okoa kela ano i ko lakou manao iho.
No laila eia na kii i na kanaka maoli PIHA! E ike i ta honua akea he ui hoi keia mau kanaka, o na kanaka maoli.
sábado, agosto 14, 2004
Hale ho'ike'ike; moepu; iwi kupuna
Inouye against museum claim
Mishandling of artifacts denied
Collector's tip leads to artifacts inquiry
I ka aikikala, kakau ia no ke kuai aku i ke koehana, i ka moepu kekahi i uhi ia hou ma mua, aka nae i wehe ia. He hewa no keia e kii hou i ke koehana, lawe akula a kuai akula. Na ke akua lakou e ike!
sexta-feira, agosto 13, 2004
No ka hua'olelo 'o Hawai'i, 'o Hawaiian, 'o Native Hawaiian
http://www2.hawaii.edu/~hslp/journal/vol1/Young_Article_(HJLP).pdf
Pili ana ka ike e hoomaopopo ai Hawaii, ka manawa mua i hana ia ka huaolelo a ka manao o ia huaolelo i keia la.
Aia ma loko o ia aikikala kekahi mau huaolelo e ae, oia hoi o oiwi, o kanaka, a me o kanaka maoli. Na kakou, he aha la ka manao o ia mau huaolelo? Oia hoi o Native Hawaiian, native Hawaiian a me o Hawaiian? He huaolelo a i ole he ike e maopopo ai i ka mahele aina? A i ole he lahui?
terça-feira, agosto 03, 2004
Hawaiian Charter Schools

'O ka pilikia no nā kula kaiapuni i kēia mau lā, e ho'one'e nei nā keiki a me nā kumu i ke charter school.
I nā makahiki 1999 - 2000, nui nā keiki i komo ai i nā kula kaiapuni, he 1,700 haumāna akā na'e i kēia mau lā, 'a'ole nui.
Ua hō'emi nā haumāna ma ia kula i ka mua o ka makahiki 2001 - 2002 ma hope o ka ho'omaka o nā charter school.
I ka polokalamu, e a'o 'ia i nā haumāna i nā mea Hawai'i, i ka mana'o 'ōiwi. Ua ho'one'e pū nā kumu mai nā kula kaiapuni i ke charter school no ka nele o nā kumu ma ka 'ōlelo Hawai'i. 'Oi aku ke 'ano ma ka charter school i nā kula kaiapuni no ka bureaucracy shit 'ole!
I ko'u mana'o iho, a he aha la e ana ai? I nā kula kaiapuni? I nā charter schools?
Hawaiian schools struggle as students and staff go to charter sites
Heiau land hangs in balance

No ka mālama 'ana o kēia wahi pana, a no ka ho'iho'i hou a ke kūlana e like me nā lā i ka wā ma mua. Aia ka hēiau i ka uluwehi, a ka hale ho'onānea no ke kauwela o Kalākaua ma laila. Aia 2 kahawai, a nui nā mo'olelo kahiko mai ia wahi. No laila, he wahi pana nō ia.
Hawaiian advocates ask the Maui Council to pony up $1 million
Hawaiian groups decry the Bishop Museum's new "native" status

Ua ho'okumu 'ia ka hale hō'ike'ike e Charles Reed Bishop, ke kāne o Princess Bernice Pauahi i ka makahiki o 1889. Ma loko o ia hale, nā mea a Pauahi, Princess Luka Ke'elikōlani, Ka mō'ī wahine Emma me Lili'uokalani. He kuene ia hale no nā hanauna e hiki ai.
Ma ke aikikala, ha'i a'ela 'o Bill Brown, ka luna o ka hale hō'ike'ike, 'a'ole maopopo 'ia inā he moepū a i 'ole he mea i kau 'ia ai no ka hūnā 'ana o nā mikionele. I kona mana'o iho, he kuleana nō ho'i ko lākou e kūkā i nā hui a pau no ka ho'i hou o nā 'iwi kūpuna e pili ana i nā mea e ho'i hou ai. Ha'i a'ela 'o Brown i ka wā ma mua (50 makahiki) 'a'ole pilikia no ka 'ike 'ana aia nā 'iwi ma loko o ia hale hō'ike'ike.
He fucking stupid ho'i 'o ia! So what, i ka wā ma mua, 'ae, he ao 'oko'a akā na'e 'a'ole i kēia lā! Nui nā kānaka e kū'ē no ka mea he akamai nō!
Hiki ke heluhelu i ka aikikala:
Reclaiming history
domingo, agosto 01, 2004
'O ka Lā Ho'iho'i Ea

Aia ka paukū ma ka HONOLULU ADVERTISER no ka lā ho'iho'i ea. Aia ka ho'olaule'a ma Thomas Square, e ho'omana'o i ka lā 31 o ka mahina 'o Iulai 1843. 'O ka Pelekane Admiral Richard Thomas e kauoha i ka hemo 'ana o ka hae Pelekane, 'oia ho'i 'o ka Union Jack a hāpai i ka hae Hawai'i. Ua pau ka noho 'ana o nā pū'ali koa Pelekane no 5 mahina e George Paulet.
I kēia lā, aia kekahi mana'o 'ē a'e. No ka ho'omana'o o ke kahuli 'ana o ke aupuni Hawai'i i ka makahiki o 1893.

quarta-feira, julho 28, 2004
Ka Makini a me ka mana'o o ia mea no ka po'e

Ua hana 'ia kekahi brochure e pili ana i ka mākini, a i 'ole ka makaki'i. Nui ka ho'onāukiuki e 'ike i kēia hewa. I ka wā ma mua, 'a'ole ho'i he pāpale no nā koa akā na'e no nā kāhuna wale nō. No ka papa kahuna Kū.
Ua ki'i 'ia e John Webber, he haole ma ka moku o Kapena Kuke i kana 'ike 'ana i ka wa'a kaulua a me nā kāhuna. Ua mana'o ka po'e a pau i kēia mau lā he mahiole, a i 'ole he pāpale koa, no laila ua ki'i 'ia i nā ki'i me ke kino nui, me ke kino ikaika roa. He hewa!
Aia kekahi 'ao'ao 'upena pōkole me ka nūhou. Hiki ke nānā i ia 'ao'ao e ho'ona'auao pili ana i ia mea.
http://www.geocities.com/makini_helmet
domingo, julho 25, 2004
The Anti-Christ in the new millenium
Nui kana propaganda ma kana 'ao'ao a 'ano huikau i ka ho'okele o ia 'ao'ao. He kapulu ho'i ia. He PhD kana aka na'e nui na kanaka na'aupo ma ka honua, he na'aupo no o ko makou mo'omeheu, o ka mo'aukala, o ka mo'olelo a me ka lilo 'ana o ke ea i na Haole.
Ma kekahi pauku a pau o ia 'ao'ao, he anti-Hawaiian. Nui kona mana'o 'ino o na kanaka maoli. Ua hewa! Noho 'o ia ma ko Hawai'i pae 'aina e ho'oluhi i na 'oiwi, e ho'oki'eki'e ia ia iho e ho'ike i na kama'aina o ia wahi he lanakila, a i 'ole he ka savior o ka honua akea. Nui kona 'i'ini e lilo i ka honua, ma ka 'olelo Haole 'o make a difference.
He 'opala wale no kana kakau 'ana. Nui kona ho'olaha ma ka punaewele puni honua, no ke aha la? 'A'ole hiki ho'i ia ia e ku'e i ke alo o na kanaka maoli, no ka mea maopopo ho'i ia ia e aha ai ke ku'e i na 'oiwi. No leila he safe zone ma ke alo o ke kamepiula.

Na 'Iwi Kupuna
I ka loa'a na iwi (ka wehe) mai na makahiki 1800 i ka ma'i 'o smallpox. Ua kau 'ia na iwi ma ka rua. I keia manawa i ke kukulu o Wal-Mart, hemo a'ela na iwi i ka wahi hea? Pono e noho na iwi ma leila.
I ka holomua 'ana o 'O'ahu, e wehe 'ia ai na iwi kupuna ma kela wahi keia wahi. Pono e ho'opau i keia hewa, 'o ka ho'one'e i na iwi kupuna i kekahi wahi 'e a'e. Waiho no i na iwi ma ka wahi i noho ai.
E noi i na kupuna i hala e kokua mai ia makou e malama pono i na iwi i huna 'ia ai. E noi i na kini akua e kokua mai ia makou nei e malama pono i na iwi kupuna, i ka mo'omeheu Hawai'i. A e noi i ka na'auao e hana 'ia ai i ka malama 'ana o ko kakou mo'omeheu, o ko kakou 'olelo kekahi.
sexta-feira, julho 23, 2004
Na Huakai o na Polineka
Eia kona hoolaha i ka nupepa o Honolulu Advertiser:
Professor Ben Finney conceived the Hokule'a canoe experiment in order to prove the feasibility of accurate long-range two-way canoe voyages, using the ancient Polynesian navigation system.
In his book "Hokule'a: The Way to Tahiti," he states that the 1976 first successful voyage from Hawai'i to Tahiti with the Micronesian navigator Mau Piailug has proven the star navigation researcher Andrew Sharp wrong. The latter is the most vocal proponent of the belief that two-way Polynesian navigation could not be used in such a voyage due to lack of the means for fixing position (latitude/longitude).
This conclusion concurs with the extensive survey about the above subject by Kjell Akerblom of the Ethnographical Museum of Stockholm.
The questions Professor Finney did not answer are: (1) Why, after discovery of Hawai'i by the Tahitians and/or Marquesans in the fifth or eighth century, was the next contact with Hawai'i in the 12th century (possibly a rediscovery)? And (2) why, after European contact in the 18th century, did the Tahitians not know the remote islands of Hawai'i, Aotearoa (New Zealand) and Rapa Nui (Easter Island) — the three most remote Polynesian islands?
The answer is that Mau Piailug's voyage to Tahiti did not prove the ability of the ancient Polynesians to successfully complete two-way long-range voyages because he used techniques not known in the Pacific.
First, he estimated latitude by the height of Polaris above the horizon, used by ancient Arabs and Chinese.
Second, he used Polaris and the Southern Cross to take north/south bearings, although the ancient Polynesians could not do that because a thousand years ago, the Polaris was five degrees off the true north (precession).
Third, he used detailed data, collected by the navigator/researcher David Lewis, about ocean currents and winds. Lewis used the data to calculate displacement of the canoe and told Piailug that the displacement would amount to 600 to 800 miles westward.
Those data are crucial, and lack of them on long voyages would turn into a voyage of no return. Displacement of a vessel by ocean currents can only be calculated in relation to visible nearby land.
Piailug's successors, Nainoa Thompson and others, went a few steps further: They used "latitude sailing," which increases the chances to hit the target, but needs mathematics beyond the ability of the ancient Polynesians. It was used by ancient Arabs and Europeans.
Thompson also converted the 5,000-year-old tried-and-true irregularly spaced Micronesian star compass to regularly spaced magnetic star compass configuration less the needle. He also discarded the important Micronesian "Etak" or reference island principle, and he invented the principle of double stars to replace the zenith-stars, which are not a Polynesian principle anyway. Of course, as K. Akerblom states, "there are considerable differences between Polynesian and Micronesian navigation."
And then there is the Hokule'a canoe/catamaran with the graceful European sails!
So, then, this is the "revival of the Polynesian navigation," according to the Polynesians.
Nui ko'u hoonaukiuki i na mea naaupo no ka mea i kakau hoi o lakou i ka nupepa me ka manao pono ole. No ke aha la? No ka mea hooluhi hewa o na kanaka maoli.
Aole maopopo hoi iaia aia kekahi Taata ma ka moku o Kapena Kuke, i hoike oia ia Kuke i ka hookele ana mawaena o Polineka. Aole maopopo hoi iaia ka moolelo o na Maori a pehea la i pau ai, i hoopaaia ai ka hookaaike ana me na Polineka. Aole maopopo hoi iaia ka moolelo mai na Taata o Raiatea pili ana i ka wehe ana hou o keia hookaaike me ka hiki ana o Hokulea!
quinta-feira, julho 22, 2004
Ka hale ho'ike no na 'Inikini, na 'oiwi ma ka honua akea
Nui ke kukakuka 'ana ma kekahi message forum e pili ana i ka wehe 'ana o ia hale ho'ike'ike no ka mea aia ke kakau 'ia 'ana keia:
The museum's collections also include a substantial array of materials from the Caribbean, Mexico, Central, and South America, including a wide representation of archaeological objects from the Caribbean; ceramics from Costa Rica, central Mexico, and Peru; beautifully carved jade from the Olmec and Maya peoples; textiles and gold from the Andean cultures; and elaborate featherwork from the peoples of Amazonia.
Ua ninau 'ia, maopopo ia lakou, i ka po'e Amakonia, ka po'e Maia, ka po'e Olomeka, a pela aku pili i na mea o ko lakou mo'omeheu ma ia hale ho'ike'ike? 'A'ole loa. No leila, 'a'ohe 'ailike. Aia ke kukakuka ma keia message forum pili i ia mea. http://www.livejournal.com/community/nativeamerican/338237.html
E heluhelu i ke kuka e 'ike i ka 'oia'i'o. He hewa? He maika'i paha? 'A'ole loa, he hewa no ia!
segunda-feira, julho 19, 2004
He palapala noi e kū'ē ka Pila 'Akaka
'Ano huikau nā mea kiko'i ma loko o ia pila. Nui nā ho'ololi ma ia pila mai ka ho'omaka 'ana o ka ho'okumu. A kēia manawa, 'ano 'ē ka 'ōlelo ma loko o ia, a 'a'ole pono no nā kānaka maoli. He kāohi no nā Haole, no Amelika na kākou.
Aia kekahi ka huikau me ka 'ao'ao lua. 'O ka 'ao'ao no ka 'aelike o ka pila, a me ka 'ao'ao 'ē a'e, ka 'ālai. Nui ka 'ike 'ole o ka po'e no ke kākau 'ana ma loko o ia pila.
Eia ka nīnau. 'Ano lō'ihi loa i ka pono 'ole no nā kānaka maoli mai ka ho'ohui o nā haole. A pehea la, he aha ka 'oko'a no ia pila? 'A'ohe 'oko'a e hō'ike 'ia iā kākou, i ke alo o kākou. Maopopo ho'i iā kākou, e ho'onui ka pilikia no nā kānaka maoli ke 'aelike 'ia 'o Congress o ia pila.
I ka nūhou, ho'ololi a'ela hou ka pila i ka 'ōlelo. He aha la ka hopena? E ho'onui nō ia! Pono nō nā 'oiwi, nā 'opio, nā kūpuna, nā mākua a me ka po'e o ko Hawai'i pae 'āina ('oiwi 'ole) e ho'olōkahi a e kū'ē!
I kēia mau lā, nui nā haumāna e puka ai mai nā kula nui me ka palapala 'oihana a'o a me ka palapala lae'ula. Nui ka 'ike i ka nohona kahiko, a nui ka 'e'epa i ka 'ōlelo makuahine. No laila, nui ke kū'ē mai nā haole, mai nā malihini ma ko Hawai'i pae 'āina, like me 'o Kenneth Conklin. Nui kona 'i'ini e ho'oino i nā 'oiwi akā na'e nui nā 'ōpio i ka na'auao a pono 'o Ken e mālama pono ke hele i waho.
domingo, julho 18, 2004
Ko'u mau papa hana no ka wā ma hope
Ua wehewehe au iā Mika'ele, he mea nui nō ia nā mea e pili ana i ka ho'onui o ka 'ōlelo Hawai'i. 'A'ohe nui nā kumu a'o 'ōlelo Hawai'i, 'a'ohe nui nā ki'i'oni'oni a me nā nūpepa, a me nā makakina ma ia 'ōlelo makuahine no leila nui ko'u 'i'ini e hana i kēia. Makemake au e hō'ike i ka honua o ka 'ōlelo Hawai'i i nā mea Hawai'i ma ka 'ōlelo.
'A'ole maopopo ia'u inā 'oi aku ka ho'opa'a ha'awina ma 'ane'i ma Kaleponi i ka ho'opa'a ha'awina ma Hawai'i. I nā akua e ho'oholo 'ia ka'u destiny.
sábado, julho 17, 2004
Ho'olaule'a ma El Camino College
Ua kuai i lole mai ka hui o Ilioulaokalani Coalition Center, he lole ulaula me ke kii o Ku i ka pono. Ma hope iho, ua kuai aela i seeds, oia hoi o li hing guava, i li hing mango, i li hing cranberries a i prune mui. He ono roa kela!
Aohe kuai ia pa cd, puke, a pela aku. Mahape iho a'u e kuai mai ai ma ka punaewele puni honua. Ano maalahi e order ma ia PPH. Ano pipii kekahi ke kumu o na pa sede.
A kuai maila i papale me ka olelo Hawaiian Gods. Aole maopopo ka manao.
Ua walaau wau me Mikaele Brito, ke kumu o ka papa olelo Hawaii maanei. Ua kuka maua i ke ao mai i ka olelo Hawaii, i na kula kaiapuni, i na kumu like me Pila Wilson a me Puakea Nogelmeir, o na kanaka i ka mua o keia ano. Ua kuka maua pili i na holomua o ka olelo mai ke kinohi a hiki i keia mau la. Nui ko'u iini e ao aku i ka olelo makuahine aka nae aole hiki iau ke ao mai maanei. Pono e hoi hou i ka pae aina o Hawaii.
Eia ka link no Ilioulaokalani, ka hui e malama i ka moomeheu Hawaii.
http://ilio.org/
A nui na makini i kuai aku i ka hoolaulea. Ua hewa!

Ho'omau i ka na'aupo
Ua wehewehe ia aole hiki ke kauoha ia makou i ke ano oi, i ke ano meikai a i ke ano e noho ai. He manao paa no makou iho wale no keia. E waiho i ka poe Hawaii e manao paa no makou iho!
He aha ka manao o "self determination"? Ua noi au i keia no ka mea ua hoolaha keia huaolelo ma leila a pane maila o adam ant me ka huaolelo o HAPA. Mea mai oia ina hiki na oiwi Hawaii e hooholo no lakou iho, hiki ke hooholo kekahi na hapa haole o Kaleponi. Aole maopopo ka manao o self-determination a me cultural appropriation. He huikau hoi oia. Aole maopopo hoi iaia, he mea okoa.
Nui na mea i aihue ia e na haole, e na kanaka apau. I ka hana ana o ka huaolelo o RAPE, ua uluhua no lakou no ka hewa i hana ia. No leila, ano maalahi e wehewehe mai makou o na mea nui i ko lakou manao iho. Aohe self-determination, aohe hooholo ia makou iho. Hai nae iau he hooholo ia lakou iho i ka hana ana o hapa. Aole roa no ka mea ua aihue ia keia huaolelo. O ka mea i kukakuka ia, he huaolelo aihue o hapa mai ka olelo haole aka nae ua hoohawaii keia huaolelo, ua hoohawaii wale no.
sexta-feira, julho 16, 2004
He 'olelo no'eau pili i ka maluhia o ke 'ano o ke kanaka
I keia mau la, nui ka hana o keia huaolelo ma Kaleponi. Nui na mea akiana i hana ia ai ia huaolelo. I ko lakou manao iho, he hapa akiana a me hapa haole no ia. Ua hewa! Oia mau keia kukakuka mai 2 makahiki a oi. Oia mau ka'u kuka i tuu hoa pili i ia kumu. Nui ko'u luhi i ka helu o keia, nui ko'u luhi i ka hakaka ana a nui ko'u hoonauikuki e wehewehe ia lakou i ka oiaio pili i ke kumu, ka manao, a pela aku.
I ke kuka ana o keia hot debate, nui na huaolelo i haawi ia mai ai e ka lolo i na olelo hewa o na kanaka maoli. No ke aha la? Aole maopopo iaia e kuka i ka manao pololei. He kuamuamu wale no mai keia mau kanaka. Hai ae la wau iaia keia: aale hiki iaia ke ike i na oiwi apau i ka ikena hookahi no ke kuee o hookahi kanaka wale no, no ka manao okoa wale no. I kana hoolaha ana, ke kuamuamu wale no o ko'u poe, o na oiwi.
Aia kekahi manao e ae, no ke aha la i ke kue o na oiwi i na haole, aole ae me makou. He hoohalahala wale no i ko lakou manao iho aka nae i ke kue ana o kekahi mau kanaka e ae, he ano maikai kela. He opala ia! Aole makemake keia poe kanaka i ka hana ana o na huaolelo like me rape, no ke aha la, no ka aha la, no ka ae ole? No na haole wale no he "mission" aiole he "cause"?