Aia keia 'aikikala ma ka Hoku Buletina pili i kahi 'ano o ka mo'omeheu 'oiwi, 'oia ho'i i ka moepu a me ka holomua. Aia ka pilikia me i ia mau mea aka na'e pono no e hana 'oiwi i na mea a pau.
=============================
No nā 'ōiwi, he mea ko'iko'i nō ke kūkā 'ia 'ana o ke kūpono o ka ha'alele a kāpae 'ana paha i kekahi mau hana o ka wā kahiko i kēia wā e mau aku nei ka mo'omeheu o kākou. Paio aku paio mai nō kahi mana'o inā he kūpono anei ka ha'alele 'ana aku a 'o ka wā hea ka wā kūpono e waiho aku ai i ua mau hana kuluma i hope. E no'ono'o pono 'ia lā ua mau mea e kau nei. 'O ia nō ho'i kā kākou e 'ike nei ma kēia hihia no ke ana i Kawaihae, Hawai'i i kanu 'ia ai nā iwi kūpuna me nā moepū a lākou, me ke 'ano ho'i e mālama 'ia mai ai nā moepū. Ma ke 'ano laulā no ka mo'omeheu, ua pau akula i ka 'ike 'ia, ua 'ikea ho'i ma ka ho'omana, kahi i ha'alele ai nā kānaka he nui wale i nā kini akua i mea e ho'ōla 'ia ai e ke akua hou 'o Iehova ho'i.
No ka mālama 'ia 'ana o nā iwi kūpuna, ua pa'a nō ka mana'o i loko o ka hapa nui loa o nā kānaka a pau, 'a'ole nō e hana 'ino 'ia nā iwi. Ho'okahi nō ka mana'o no ka waiho 'ana ma kahi i kanu 'ia ai, 'a'ole ho'i e maha'oi aku. A no laila, inā pēlā ka mana'o, 'a'ole anei kūlike ua mana'o nui nei me nā mea i ho'omoe pū 'ia me nā iwi, 'o ia ho'i ka moepū? Eia hou, pehea lā e ho'opili 'ole 'ia ai ia 'ano mālama 'ana i nā iwi me kā lākou mau mea i ho'omoe pū 'ia?
I ku'u wā kamali'i ma Molokai, e ola ana nō ku'u mau kūpuna kuakahi. Ua noho pū mākou a pau i loko o ka hale ho'okahi. Ua kapu nō ko lāua lumi moe iā mākou nā kamali'i no ka mea 'o ia kahi a lāua i hiamoe ai. 'A'ole 'o lāua wale nō kahi mea nui, 'o kahi hiamoe me nā mea a pau o loko o laila pū ho'i nā mea nui, he kapu ho'i. E no'ono'o a'e kākou i ia mana'o, he wahi kapu kahi hiamoe, he kapu ho'i a mau loa. He mana'o mōakāka nō, ua la'a a ua kapu ka ilina, ke awaloa a me nā mea a pau o loko ho'i. Pēlā i loa'a mai ai ka 'ōlelo no'eau "Mai lawe wale i nā mea i ho'omoepū 'ia".
'Ōlelo 'ia, ua pau ka waiwai o ka moepū no ka po'e i make a 'oi aku ka waiwai o kona ho'ohana 'ia i mea ho'ona'auao, i mea ho'oulu mana'o ho'i. Nānā 'ia ma ke 'ano pāheona, he waiwai launa 'ole ma ke a'o 'ana mai e pili ana i ka mākaukau me ka no'eau o ko kākou mau kūpuna. No laila, e kūpono nō ma kekahi mau pō'aiapili ka lawe 'ana ho'i i nā moepū i mea e mālama 'ia ai i loko o ka hale hō'ike'ike.
Ma ko kākou 'ano 'ōiwi, pono nō ho'i kākou e nīnau mai iā kākou iho inā ua 'oi aku ka waiwai o ka mea i pa'a ma ka lima i mea a'o mo'omeheu na nā keiki a i 'ole ia, ua lawa pono ke kālele ma luna o ka mana'o no ke aloha kūpuna, 'a'ole ho'i e maha'oi, 'a'ole ho'i e lawe i kā lākou mau mea? Hiki anei ke ola ka mo'omeheu me ka loa'a 'ole o ka moepū? He Hawai'i anei nō ko kākou mauli i ka wā e hiki mai ana ke maha'oi a hana 'ino 'ole 'ia ia mau ilina kapu o nā kūpuna? 'Ae. 'O ia nō ho'i. E hana 'ino 'ia anei ko ka wā kahiko i mea e Hawai'i ai kākou i kēia wā 'ānō? 'A'ole loa.
E aho nō ke kālele 'ana ma luna o nā mana'o o ka wā kahiko, ka ho'opili 'ana mai me ko kēia wā, a me ke a'o maika'i 'ana i nā kamali'i a pa'a pono ka 'ike. Pēlā nō ho'i e mālama 'ia ai nā iwi kūpuna a me kā lākou moepū. 'O ko kākou wā kūpono nō ho'i kēia e ho'omaopopo ai, e ho'i ai ho'i i ka piko no kēia nīnau no ka moepū. E like me nā iwi kūpuna, eia a'e kekahi mana'o e kāpae 'ole 'ia ma ka 'ao'ao. No ka pono o ko kākou mau kūpuna, kākou iho a me nā pulapula aloha e ulu mai ana, e ne'epapa aku me ka mana'o pa'a a mālamalama. Ola nō ho'i nā iwi.
