Nui ka naaupo o ka poe ma na kai 8 i ke kumu o ka huaolelo o haole. I ko lakou manao iho, he mea keokeo wale no ia. He pololei hoi aka nae i ka wa mamua, ano okoa ka manao. Eia ka'u wehewehe ana o ia moolelo no haole.
I ka wa kahiko, i ka hiki ana mai o na malihini i ko Hawaii pae aina, he loina no na kamaaina o ia pae aina e aloha i kekahi a kekahi me ka honi a me ke kuapo o ka ha. A he aha la ia ha? O ke ano i ka nohona e ola nei i na mea apau.
No na malihini i ike ole i na loina i ka pae aina, kapaia akula lakou he ha ole no ke kuapo ole o ha. No leila, eia ia huaolelo no na malihini kuapo ha ole. He ano e, nui na kanaka keokeo i kuapo ha ole.
I ke au o Kamehameha Paiea, nui na kanaka keokeo i hoea mai ai, no leila ua paa ia huaolelo o Haole no na kanaka keokeo, a i keia la, o caucasian ka manao o Haole, aole no o mea kahiki.
Ua weheweheia ka manao o haole a me ka loina Hawaii kahiko. Mea mai o Paumakuaalonohoonewa, ke alii kahiko i keia mau hualelo kaulanai:
Ka haole nui maka aohilohi; he aholehole maka aa; ka puaa keokeo nui maka ulaula
Ma keia mau olelo, ua hoakaka ia he kahiko hoi ia huaolelo o haole. Aka nae he kuhikuhi pono ia i ka wehewehe ana o ka hoike ano o keia mau malihini, na kanaka keokeo. Aole loa keia ka manao o ia huaolelo o haole i na kanaka keokeo wale no, aka nae i na kanaka ike ole i ko Hawaii loina. I keia mau la, ano okoa ka manao. No na kanaka keokeo wale no.
